Dawno, dawno temu Telewizja Polska, jeszcze wtedy nie S.A., wyemitowała serial o przygodach Robin Hooda, banity i awanturnika o złotym sercu. Robin należał do gatunku, który obecnie stopniowo wymiera: był dobrym człowiekiem. Wszystko, co miał, rozdawał biednym. Płynąca prosto z serca działalność charytatywna sir Robina nie miała poparcia u bogatych członków ówczesnego społeczeństwa. Po prawdzie, nie dziwi to raczej, bowiem datki dla biednych Robin zdobywał w wielce dyskusyjny sposób.
Grafika na podstawie ilustracji Stephanie Pui-Mun Law (okładka)
Otóż terenem działań sir Hooda i jego radosnej kompanii był las o wdzięcznej nazwie Sherwood. Dzielny banita witał podróżników, ukazując się znienacka na środku leśnego traktu i grzecznie prosząc o wsparcie. Trzeba wam wiedzieć, że w tamtych czasach raczej nie było chętnych gotowych pozbyć się majątku i oddać go biednym. Robin skutecznie zabezpieczał się na taką okazję. W pobliskich krzakach na umówiony sygnał czekała wesoła kompania, mierząca z łuków do podróżnych, gotowa w każdej chwili wyjąć żelastwo i wyperswadować odmowę opornym. W taki oto sposób Zakapturzony Robin zdobywał fundusze na swoją działalność charytatywną, niejako przy okazji eliminując nadmiar bogaczy w okolicy. Oczywiście jedynie tych opornych i do bitki skorych.
Doszło do tego, że ówcześni prominenci (czytaj: szlachta, kupcy), bali się opuszczać miasta-twierdze. Jednym z takich miast było Notingham, w którym urzędował Szeryf i jego niewydarzony pomocnik - sir Guy of Gizbern. Jako przedstawiciele prawa, wspomniani panowie nie mogli tolerować wybryków Robina i jego towarzyszy nawet wtedy, gdyby popierali jego działalność. Żeby nie było niejasności: nie popierali. Tysiące zasadzek, setki obław i pościgów - bez rezultatu. Do czasu...
Historię Robina przypominam wam nie bez kozery. I nie bez kozery kończę ją opowiadać w takim właśnie momencie. Dzieł opiewających losy Robina i jego kompanów jest całkiem sporo. Zarówno książkowych, jak i filmowych. Historia, którą przypomniałem wam wyżej, zwykle jest wspólna. Różnią się zaś... Właściwie to różnią się sporą ilością szczegółów, ale najbardziej spektakularna różnica dotyczy zakończenia. Są takie, które kończą się happy endem. Wiecie, Robin i Marion (wybranka jego serca) pobierają się, a następnie żyją długo i szczęśliwie (chociażby pełnometrażowy Robin Hood: Książę Złodziei z Kevinem Costnerem w roli głównej). Inne kończą się nieszczęśliwie...
Wróćmy jednak jeszcze na chwilę do wspomnianego na początku serialu telewizyjnego. Serial zatytułowano po prostu Robin Hood (w oryginale Robin of Sherwood), autorem scenariusza był raczej w Polsce nieznany Richard Carpenter. Sposób, w jaki zarysowałem wam historię Robina daleki jest od tego, który przyjęli twórcy serialu. Mroczny i tajemniczy bohater (Michael Praed / Jason Connery - syn TEGO Connery'ego - w roli głównej). Idealnie dobrani aktorzy odtwarzający role banitów, Szeryfa i Gizberna. Rewelacyjne kostiumy. Świetna muzyka (Clannad). Przede wszystkim zaś: klimat. Las, deszcz, mgła, namacalna wręcz baśniowość miejsc, tajemniczy Hern, druidzi, legendy i mitologia celtycka... W taki sposób serial opowiadający dobrze znaną legendę staje się serialem kultowym. Zaryzykuję stwierdzenie, że należy zaliczyć go do kanonu dzieł fantastycznych, których nie można pominąć. I których nie da się zapomnieć.
Tomasz Pacyński nie zapomniał o nim z pewnością. Nie zapomniał i poszedł dalej. Stworzył dzieło, które nie powielając dobrze znanego wątku, zachowuje specyficzny klimat serialu. Jest to, poza fabułą, największa zaleta Sherwood.
Wróćmy jeszcze na moment do serialu. Wielbiciele pamiętają pewno, że składał się on z dwóch części. Za umowny koniec pierwszej przyjmiemy śmierć banity z ręki ludzi szeryfa. Była to scena mocno zapadająca w pamięć. Na samotnym wzgórzu, obleganym przez kuszników, Robinowi powoli kończą się strzały...
Został sam, żołnierze u stóp wzgórza widzą jego wysoką sylwetkę na tle pochmurnego nieba. Widzą, jak chwyta ostatnią pozostałą strzałę, wbitą w ziemię u stóp. Spokojnie naciąga łuk, mierzy. Każdemu z żołnierzy wydaje się, że to właśnie w niego.
W ostatniej chwili unosi łuk, wypuszcza strzałę prosto w niebo. Wysoko. Śledzi jej lot spokojnym spojrzeniem.
Szczękają zwolnione cięciwy kusz...
Tutaj zaczyna się opowieść snuta przez Pacyńskiego, negująca zarazem istnienie drugiej, słabszej, części serialu. A trzeba wam wiedzieć, że bohaterem tej drugiej serialowej części jest nowy, blondwłosy Robin. Pacyński słusznie nie decyduje się na nowego Człowieka w Kapturze. U niego przywódcą ocalałych banitów zostaje osoba, którą chyba najmniej byśmy o to podejrzewali: Match. Tak, ten nieporadny, drugoplanowy chłopczyna, zawsze w cieniu innych, ślepo wpatrzony w Robina. Jego historia stanowi kanwę opowieści snutej przez Pacyńskiego.
Match nie jest po prostu naśladowcą Robina. Zakochany w Marion, śmierć Człowieka w Kapturze traktuje jako swoją życiową szansę. Przecież teraz już nic nie stoi na przeszkodzie, aby zdobyć kobietę, którą kocha. Przestają również liczyć się ideały Robina. Match zamienia oddział banitów w bezwzględnych gorillaz, leśnych partyzantów, mordujących bez potrzeby i bez pardonu. Jego towarzysze coraz bardziej odstają od poprzedniego wizerunku - Match rekrutuje członków oddziału z szeregów morderców, najemników i zupełnie przypadkowych ludzi.
Aby nie psuć wam lektury, więcej szczegółów fabuły nie zdradzę. To, co wam opowiedziałem, to dopiero zalążek historii. Właściwie, nie jest to nawet jej początek. I tak naprawdę to nie Match jest jej bohaterem...
Przyznać trzeba, że historia opowiadana przez Pacyńskiego jest wyśmienita. Poprowadzona po mistrzowsku, wciągająca i zaskakująca intryga nie pozwala oderwać się od książki choćby na sekundę. Na tylniej okładce napisano: Sherwood to barwna epicka interpretacja legendy o Robin Hoodzie i banitach z lasu Sherwood. Skłamano. Sherwood daleko wykracza poza interpretację legendy. Legendę o Robin Hoodzie autor wykorzystuje w ten sam sposób, w jaki samolot wykorzystuje pas startowy. Odbija się... i leci. Bez lotniska nie wystartuje, ale przecież to nie dzięki lotnisku może latać.
Jest śmiesznie, gdzie powinno być śmiesznie, poważnie tam gdzie ma być poważnie. Pacyński włada językiem w mistrzowski sposób, bijąc swoje własne dokonania z "Września" co najmniej o głowę. Postaci wspólne dla serialu i Sherwood zostały wyśmienicie sportretowane. Przecież to dokładnie ten sam nieporadny Gizbern, ten sam cyniczny Szeryf, ten sam dobrze znany Nazir, bezbłędnie władający dwoma saraceńskimi mieczami. Właśnie ta cecha powieści, chyba jak żadna inna, najlepiej uzasadnia wybór Pacyńskiego, wzorującego się na serialu telewizyjnym. Moc i głębia postaci ekranowych była dalece bardziej urzekająca niż odpowiednik w literaturze. Rzadko się to zdarza, ale tak właśnie się stało. Autor Sherwood dokonał rzeczy wydawałoby się niemożliwej: doszlifował postaci znane z serialu do perfekcji. Te postacie po prostu żyją! Poza tym, czy ktoś, kto oglądał serial, wyobraża sobie, że Robin mógłby wyglądać inaczej? Czy wyobraża sobie legendę bez Nazira i jego dwóch saraceńskich mieczy?
Czym bliżej końca, tym większy żal, że za chwilkę opuścimy baśniowy świat wykreowany przez autora. Na szczęście koniec Sherwood oznacza dopiero początek zabawy. Książka otwiera trylogię. Tom drugi - Maskarada - już ukazał się na półkach naszych ksiegarni. Trzeci - Wrota Światów - nadchodzi wielkimi krokami.
Czytając niniejszą recenzję, moglibyście odnieść wrażenie, że aby przeczytać Sherwood konieczna jest znajomość serialu. Nic bardziej mylnego. Jeśli jednak go nie oglądaliście, ominie was spora przyjemność z odkrywania smaczków, które poukrywał Pacyński w swoim Dziele. Tak, Dziele przez duże D. Śmiało mogę napisać, że jest to jedna z lepszych książek fantasy, jakie miałem okazję czytać. Tomasz Pacyński należy do ścisłej czołówki współczesnych polskich pisarzy parających się fantastyką - i to po prostu widać.
Czy Sherwood ma jakieś wady? Jedną, zasadniczą: pomimo swoich blisko sześciuset stron, kończy się zbyt szybko. Ech, wy i tak musicie sięgnąć po tę książkę. Ot, chociażby po to, aby przeczytać napisaną cudownym językiem powieść. Albo po to, aby zgubić się w przesiąkniętym magią lesie. Aby spotkać się z prawdziwych druidem, wziąć udział w polowaniu na smoka i zagrać w kości z prawdziwym ekspertem. A przy okazji dowiedzieć się między innymi, co bohaterowie Sherwood myślą o Wiedźminie...
Słówko na temat wydania. Stosunkowo młode wydawnictwo Runa stanęło na wysokości zadania. Elegancko wydane tomiszcze, brak literówek, śliczna czcionka. Zapytacie: no i czym on się zachwyca? Przecież to powinna być norma. Powinna - ale nie jest. Zerknijcie chociażby na wczesne pozycje wydane przez Fabrykę Słów (masa błędów, łącznie z ortograficznymi, sztucznie zawyżana grubość książki za pomocą olbrzymiej czcionki) czy Solaris (mierna jakość druku, niektóre strony nieczytelne, brzydka czcionka). Runa zdecydowanie górą. Brawo! Tak trzymać.
Na sam koniec dobra rada: nie omijajcie tej książki. Jest warta swojej ceny.
- Dobre rady są za darmo, szlachetny panie - dodał giermek z godnością.
Święte słowa, pomyślał szeryf. I tyle samo są warte.
■
Twój email nie zostanie opublikowany. Pola wymagane zaznaczyłem gwiazdką (*).
Klikając [WYŚLIJ] zgadzasz się na opublikowanie wysłanego komentarza. Komentarze są moderowane. Nie zgadzasz się z tym, co czytasz - ok, ale nie bądź niegrzeczny i nikogo nie obrażaj. Jak to mówił klasyk: chamstwa nie zniese.
